Σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου - ορισμός και σημασία
Σύμφωνα με το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται στη διαφοροποιημένη γνώση και εμπειρία των μελών του διοικητικού συμβουλίου, στην κατάλληλη ισορροπία εξουσίας μεταξύ των εξαρτημένων και ανεξάρτητων μελών του συμβουλίου, καθώς και στην συμμετοχή μελών διαφορετικού φύλου, που είναι εξίσου σημαντική.
Είναι γενικά αποδεκτό ότι η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου εξαρτάται εν μέρει από το μέγεθός της εταιρείας. Ωστόσο, οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ποικιλομορφία του διοικητικού συμβουλίου διαφέρουν μεταξύ του τύπου εταιρείας και των χωρών στις οποίες οι εταιρείες είναι εγγεγραμμένες (δηλ. δημόσια εισηγμένη εταιρεία έναντι μικρής οικογενειακής επιχείρησης).
Όσον αφορά τη συμμετοχή μελών και των δύο φύλων, η παρουσία των γυναικών στα εταιρικά συμβούλια αυξήθηκε ελάχιστα τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Νορβηγία, η Ισπανία και η Γαλλία, εργάστηκαν για τη θέσπιση ισότητας στη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια.
Ωστόσο, Γάλλοι νομοθέτες ανακοίνωσαν ότι μέχρι το 2016 το 40% των μελών του διοικητικού συμβουλίου των μεγαλύτερων εισηγμένων ή μη εισηγμένων εταιρειών (με περισσότερους από 500 υπαλλήλους και κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ) θα πρέπει να είναι γυναίκες. Ως αποτέλεσμα, η παρουσία γυναικών σε διοικητικές θέσεις Γαλλικών εταιρειών ανήλθε στο 15% το 2010 (Boutant & Garriaud-Maylam, 2010).
Έξι χρόνια αργότερα, η αυξανόμενη παρουσία των γυναικών στα εταιρικά συμβούλια των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων γίνεται εφικτή, με το 25% κατά μέσο όρο των μελών του διοικητικού συμβουλίου να είναι γυναίκες (European Women on Boards, 2016).
Κύπρος
Παρά το μικρό της μέγεθος, η Κύπρος αποτελεί ένα εξαιρετικό διεθνές κέντρο επιχειρηματικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
Η μακρόχρονη αναγνώριση του νησιού ως μια ασφαλής τοποθεσία για εμπορικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες, έκανε την Κύπρος ένα ελκυστικό προορισμό για ξένους επενδυτές. Επιπλέον, η στρατηγική θέση του νησιού στην διασταύρωση τριών ηπείρων, Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής καθώς επίσης και η μικρή απόσταση από τη Μέση Ανατολή ενισχύει την ευκολία της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην παγκόσμια αγορά.
Οι λόγοι για τους οποίους η Κύπρος έχει καταστεί ως ένα ελκυστικό επιχειρηματικό κέντρο είναι πολυάριθμοι. Μερικοί από αυτούς είναι το αποτελεσματικό φορολογικό καθεστώς, το άρτια εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό καθώς και η πολιτική και οικονομική σταθερότητα.
Με βάση τα στατιστικά στοιχεία εταιρειών που εκδίδει το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη της Κύπρου, μέχρι την 30η Ιουνίου 2017, υπάρχουν συνολικά 213.276 εγγεγραμμένες εταιρείες στην Κύπρο.
Παρά τις προσπάθειες ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ηγετικές θέσεις, είναι γενικά αποδεκτό ότι οι διευθυντικοί ρόλοι είναι συνήθως ανδροκρατούμενοι.
Σε παρόμοια περίπτωση βρίσκεται και η Κύπρος. Σήμερα, το ποσοστό των ανδρών που βρίσκονται σε διευθυντικές θέσεις στις κυπριακές εταιρείες είναι διπλάσιο από το ποσοστό των γυναικών που κατέχουν μια τέτοια θέση. Πιο συγκεκριμένα, το 67% των διευθυντικών θέσεων στην κυπριακή αγορά διέπονται από άνδρες ενώ μόνο το 33% αφορά σε γυναίκες διευθύντριες.
Πηγή: Βάση Δεδομένων της Infocredit Group Κύπρου
Παρ 'όλα αυτά, τον Απρίλιο του 2016, το ποσοστό των γυναικών που συμμετέχουν σε Συμβούλια εταιρειών εισηγμένων στη ρυθμιζόμενη αγορά και στην αναδυόμενη αγορά (emerging market) της Κύπρου ήταν 10% και 15% αντίστοιχα, δηλαδή κάτω από το μέσο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών (23,3%) σε συμβούλια των μεγαλύτερων εταιρειών που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο ενός από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα χρόνο αργότερα και με βάση τα τελευταία στατιστικά στοιχεία που εξέδωσε το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (Απρίλιος 2017), η συμμετοχή των γυναικών σε διοικητικά συμβούλια εταιρειών που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, παρέμεινε σταθερή στο 10%, ενώ όσων αφορά τις αναπτυσσόμενες εταιρείες το ποοστό αυξήθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα.
Σε συνέχεια των αποτελεσμάτων, η Συμβουλευτική Επιτροπή του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου ανέφερε ότι δεν υπάρχουν εθνικά μέτρα για τη βελτίωση της συμμετοχής γυναικών σε ηγετικές θέσεις των κυπριακών εταιρειών και πρότεινε στο Συμβούλιο Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου να λάβει μέτρα για την ενθάρρυνση και την προώθηση της αυξημένης συμμετοχής των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια.
Ευρώπη
Βάσει της έκθεσης για τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια: Αξιοποίηση του δυναμικού της Ευρώπης: Έκθεση προόδου και προκλήσεων, η οποία δημοσιεύτηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Γυναικών (European Women on Boards) τον Απρίλιο του 2016, αναφέρεται ότι το ποσοστό των γυναικών που συμμετέχουν σε διοικητικά συμβούλια μεγάλων επιχειρήσεων της Ευρώπης, σχεδόν διπλασιάστηκε τα τελευταία πέντε χρόνια από το 13,9% στο 25% το 2015.
Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Γυναικών (Απρίλιος 2016)
Επιπλέον, η έκθεση αναφέρει ότι ο μέσος αριθμός διευθυντικών στελεχών στις εταιρείες STOXX 600 κατά την πενταετία (2011-2015) παρέμεινε σχετικά σταθερός σε περίπου 11 μέλη ανά συμβούλιο, πράγμα που σημαίνει ότι η αύξηση του αριθμού συμμετοχής των γυναικών στα συμβούλια συσχετίζεται με την αναλογική μείωση του αριθμού των μελών του διοικητικού συμβουλίου, και όχι στην αύξηση του μεγέθους των συμβουλίων στο σύνολό τους. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι: "Δεδομένου ότι οι επικεφαλής διευθυντές συνταξιοδοτούνται, ένα αυξανόμενο ποσοστό νέων διευθυντών είναι γυναίκες. Το 2011, το 28,1% των νεοεκλεγέντων διευθυντών στις εταιρείες STOXX 600 ήταν γυναίκες. Μέχρι το 2015, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στο 35%."
Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Γυναικών (Απρίλιος 2016)
Ωστόσο, παρά τη σημαντική αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια ευρωπαϊκών εταιρειών τα τελευταία πέντε χρόνια, οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν τα λιγότερα από τα μισά μέλη των διοικητικών συμβουλίων σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές.
Μαρία Ευαγγέλου
Business Advisory Consultant στην Infocredit Group
Nike News