Τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους;
Γιατί παρά την συνεχόμενη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου για αρκετές δεκαετίες, οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι δεν είναι απαραίτητα πιο ευτυχισμένοι από ό,τι η προηγούμενη γενιά; Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι υπάρχει μια γραμμική συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και της ποιότητας ζωής. Οι δύο είναι αλληλένδετες αλλά η οικονομική πρόοδος δεν οδηγεί απαραίτητα σε κοινωνική πρόοδο ή ευημερία.
Η κοινωνική ανάπτυξη μετριέται με το δείκτη κοινωνικής προόδου που αναφέρεται στις επιδόσεις των χωρών σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών και κοινωνικών πτυχών. Υπάρχει ισχυρή σχέση μεταξύ του δείκτη κοινωνικής προόδου και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αλλά η σχέση μεταξύ κοινωνικής προόδου και οικονομικής ανάπτυξης είναι μη γραμμική. Σύμφωνα με την έκθεση για το δείκτη κοινωνικής προόδου, "Σε χαμηλότερα επίπεδα εισοδήματος, οι μικρές διαφορές στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ συνδέονται με μεγάλες βελτιώσεις στην κοινωνική πρόοδο. Ωστόσο, καθώς οι χώρες φθάνουν σε υψηλά επίπεδα εισοδήματος, ο ρυθμός της αλλαγής επιβραδύνεται."
Συνήθως υποθέτουμε πως όταν παίρνουμε μια απόφαση στοχεύουμε πάντα στο να μεγιστοποιήσουμε την ευημερία μας και να βελτιώσουμε το βιοτικό μας επίπεδο. Σήμερα, οι περισσότερες από τις αποφάσεις μας βασίζονται σε παραπλανητικές πληροφορίες που δίδονται πολλές φορές από τις εταιρίες. Επομένως, αντί να κερδίζουμε, τείνουμε να χάνουμε και αυτό επηρεάζει την κοινωνία ως σύνολο. Καθώς οι οικονομικές δραστηριότητες πληθαίνουν, μπαίνουμε σε έναν καθημερινό αγώνα επιλογών του τι είναι καλύτερο για τη ζωή μας. Επιπλέον, η ταχεία οικονομική ανάπτυξη επηρεάζει αρνητικά το περιβάλλον, οδηγώντας σε ηχορύπανση και χαμηλότερη ποιότητα του αέρα λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης και οδικής συμφόρησης. Η αύξηση των νοικοκυριών και των βιομηχανικών αποβλήτων είναι ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την κοινωνική μας ευημερία.
Από την άλλη έχουμε και αρκετούς λόγους να πιστεύουμε ότι υπάρχει ανοδική τάση κοινωνικής προόδου μέσα από την οικονομική ανάπτυξη. Για παράδειγμα, η οικονομική ανάπτυξη δημιουργεί περισσότερους πόρους που μπορούν να επενδυθούν σε κοινωνικά ζητήματα μέσω της ιδιωτικής κατανάλωσης καθώς και των ιδιωτικών η δημόσιων επενδύσεων και δαπανών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη ποιότητα ζωής και να βοηθήσει τους ανθρώπους που ζουν σε ακραία φτώχεια να βελτιώσουν το επίπεδο εισοδήματος τους. Από την άλλη πλευρά, η ταχεία αύξηση του εθνικού εισοδήματος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα ανισότητας και κοινωνικού διαχωρισμού. Τα ευρήματα του δείκτη κοινωνικής προόδου αποκαλύπτουν ότι χώρες με παρόμοια επίπεδα κατά κεφαλή ΑΕΠ φτάνουν σε πολύ διαφορετικά επίπεδα κοινωνικής προόδου. Για παράδειγμα, μια χώρα με υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ μπορεί να έχει ψηλό συνολικό δείκτη κοινωνικής προόδου, το οποίο αντανακλά σε ψηλό εισόδημα, αλλά σε κάποιες κατηγορίες μπορεί να σκοράρει χαμηλότερα από χώρες με παρόμοιο ΑΕΠ. Αντίθετα, μια χώρα με χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ μπορεί να επιτύχει καλή βαθμολογία και να ξεπεράσει άλλες χώρες σε παρόμοια οικονομικά επίπεδα. Επομένως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν εξηγεί πλήρως την κοινωνική πρόοδο.
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κύπρου τείνει να παρουσιάζει ανοδική τάση και δεν σημειώνεται σημαντική αλλαγή στο σκορ του δείκτη κοινωνικής προόδου (από 82,54 το 2017 σε 82,85 το 2018). Η Κύπρος, το 2018 σημειώνει ψηλή βαθμολογία στους ακόλουθους τομείς: ύδρευση και αποχέτευση, τη διατροφή και βασική ιατρική περίθαλψη, πρόσβαση σε βασικές γνώσεις, στέγαση και ατομικά δικαιώματα. Χαμηλότερη βαθμολογία παίρνει στην πρόσβαση σε ανώτατη παιδεία, ατομική ασφάλεια, ατομικές ελευθερίες και επιλογές, την πρόσβαση σε πληροφορίες και τις επικοινωνίες.
Σε χώρες όπως η Ελλάδα, με χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από ό,τι η Κύπρος, σημειώθηκε το ίδιο επίπεδο δείκτη κοινωνικής προόδου, χωρίς αυτό να συνοδεύεται αυτόματα από την καλύτερη οικονομική ανάπτυξη. Το αυξανόμενο εισόδημα φέρνει συνήθως σημαντική ανάπτυξη σε τομείς όπως η πρόσβαση σε καθαρό νερό και εκπαίδευση. Ωστόσο, κατά μέσο όρο, η ατομική ασφάλεια δεν είναι καλύτερη στις χώρες μεσαίου εισοδήματος από ότι σε αυτές χαμηλού εισοδήματος ενώ αρκετές φορές μπορεί να είναι και σε χαμηλότερο επίπεδο.
Ως εκ τούτου, τα παραδοσιακά μέτρα, όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, δεν καταφέρνουν να συλλάβουν τη συνολική ανάπτυξη της κοινωνίας. Ένα καλό παράδειγμα για αυτό είναι η Ελλάδα, η οποία σημείωσε υψηλότερη βαθμολογία από την Κύπρο ως προς την προσωπική ασφάλεια, την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση, τις ευκαιρίες και τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες.
Αν συγκεντρώσουμε τα αποτελέσματα όλων των χωρών σε όλο τον κόσμο, μπορούμε να δούμε πολύ αργή πρόοδο στα αποτελέσματα των ευκαιριών και της πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Επίσης, οι χώρες με χαμηλότερα επίπεδα εισοδήματος που έχουν χαμηλό αλλά με αυξητική τάση κατά κεφαλήν ΑΕΠ, παρατηρούν βελτίωση στον δείκτη κοινωνικής προόδου. Από την άλλη πλευρά, οι χώρες που φθάνουν σε υψηλό επίπεδο εισοδήματος, οι τιμές αλλάζουν πολύ αργά ή καθόλου.
Έτσι, τι θα κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους; Θα ήταν η αυξημένη τάση ευκαιριών που μας προσφέρει η αναπτυσσόμενη οικονομία ή η πρόσβαση σε καλύτερη εκπαίδευση και υποδομή; Πριν ρωτήσουμε τι μας κάνει ευτυχισμένους όμως, ας ρωτήσουμε τι θα κάνει τον κόσμο καλύτερο για όλους μας. Η εξέλιξη της οικονομίας είναι επωφελής, δημιουργεί νέες ευκαιρίες απασχόλησης αλλά δεν αυξάνει απαραίτητα την ευημερία μας. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε πόσο ευάλωτη είναι η παγκόσμια οικονομία. Σε περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης σαφώς υπάρχουν χώρες που δέχονται μεγαλύτερο πλήγμα, όπως η Αργεντινή, η Τυνησία, το Μπαχρέιν, η Τουρκία, η Ιορδανία και η Κύπρος. (Euler Hermes, 2019).
Ελπίζουμε ότι ο δείκτης κοινωνικής προόδου θα επιτρέψει στους ηγέτες κρατών και επιχειρήσεων καθώς και στους πολιτικούς ακτιβιστές και τις κοινωνίες να εντοπίσουν μια κοινή στρατηγική για την ανάπτυξη χωρίς να διακυβεύσουν την ευημερία και την ευτυχία.
Rumyana Gaydarova
Senior sales consultant
Infocredit Group
Πηγές:
2018 Social Progress Index executive summary
Stamer, M. (2019) “Country Risk – Which countries are the most vulnerable to a global slowdown?”
Wholesale Cheap Nike, Jordans, Adidas, Air Max Shoes China Sale Online